जागतिक सराफा बाजारात सोन्याच्या किमतीने एक ऐतिहासिक टप्पा गाठला आहे. इतिहासामध्ये पहिल्यांदाच सोन्याचा वायदा भाव (Gold Futures Price) प्रति औंस ४,००७ अमेरिकी डॉलरपर्यंत वाढल्याचे दिसून आले आहे. सोन्याने ४,००० डॉलर्सचा टप्पा ओलांडण्याची ही पहिलीच वेळ आहे.
या जागतिक तेजीच्या पार्श्वभूमीवर, भारतातही सोन्याच्या किमतीत मोठी वाढ झाली आहे. बुधवारी (८ ऑक्टोबर २०२५) भारतात १० ग्रॅम सोन्याची किंमत एक लाख २१ हजार रुपयांहून अधिक झाल्याचे नोंदवण्यात आले आहे.
गेल्या पाच वर्षांमध्ये सोन्याच्या किमतींनी एक लाखांचा टप्पा कधीच पार केला आहे. त्यामुळे, आता गुंतवणूकदारांना आणि ग्राहकांना प्रश्न पडला आहे की, सोन्याचे दर सतत का वाढत आहेत आणि येत्या पाच वर्षांत सोन्याचा भाव खरंच २ लाखांवर पोहोचणार का?
सोन्याच्या दरातील वाढीची प्रमुख कारणे काय आहेत?
सोन्याच्या दरातील वाढीमागे अनेक जागतिक (Global) आणि धोरणात्मक (Policy-related) बाबी कारणीभूत आहेत:
- आर्थिक अनिश्चितता (Economic Uncertainty): अमेरिकेतील सरकारी कामकाजाच्या बंदीमुळे (U.S. government shutdown) बाजारात अस्थिरतेचे वातावरण निर्माण झाले आहे. अशा अनिश्चित काळात गुंतवणूकदार सुरक्षित मालमत्ता म्हणून सोन्याकडे वळतात.
- फेडरल रिझर्व्हचे संकेत: ‘यूएस फेडरल रिझर्व्ह’ने संभाव्य व्याजदर कपातीचे संकेत दिले आहेत. जेव्हा व्याजदर कमी होतात, तेव्हा बाँड्स आणि बचत खात्यांसारख्या उत्पन्न देणाऱ्या पारंपरिक मालमत्तांचे आकर्षण कमी होते आणि गुंतवणूक सोन्याकडे वळते.
- भू-राजकीय तणाव (Geopolitical Tensions): रशिया-युक्रेन युद्ध, फ्रान्स आणि जपानमधील राजकीय अशांतता यांसारख्या सततच्या जागतिक संघर्षांमुळे ‘सुरक्षित गुंतवणुकीची’ मागणी वाढली आहे.
- मध्यवर्ती बँकांची खरेदी (Central Bank Buying): चीनच्या पीपल्स बँक (PBOC) आणि भारताच्या रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) सारख्या मध्यवर्ती बँका त्यांच्या सोन्याच्या साठ्यात सातत्याने वाढ करत आहेत. विशेषतः चीनची पीबीओसी सलग ११ महिन्यांपासून सोने खरेदी करत आहे, ज्यामुळे किमती वाढत आहेत.
पाच वर्षांत सोनं २ लाखांवर पोहोचणार? विश्लेषकांचे अंदाज
सोन्याच्या भविष्यातील किमतीबद्दल तज्ज्ञांचे मत काय आहे, ते पाहा:
- त्रिवेश डी (COO, ट्रेडेजिनी): ते म्हणतात की, पुढील ५ वर्षांमध्ये सोन्याचा पुरवठा, जागतिक कर्जाची पातळी आणि चीन-भारतासारखे देश त्यांचे साठे कसे व्यवस्थापित करतात, यावर दरवाढ अवलंबून असेल. कोणताही मोठा भू-राजकीय धक्का किंमत वाढवू शकतो.
- मनीष शर्मा (आनंद राठी शेअर अँड स्टॉक ब्रोकर्स): त्यांच्या मते, अमेरिकेची अर्थव्यवस्था पुढील १-२ वर्षांत मंदी किंवा चलनवाढ-मंदीच्या परिस्थितीत (Stagflation) प्रवेश करेल, ज्यामुळे गुंतवणूकदार मोठ्या प्रमाणात सोन्याची खरेदी करतील.
- त्यांचा अंदाज: सोन्याचा भाव १ वर्षात प्रति १० ग्रॅम ₹१.२० लाख आणि ५ वर्षांत ₹१.७० लाख पर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे.
गुंतवणूक करावी की नाही?
विश्लेषकांच्या मते, आर्थिक अस्थिरता, भू-राजकीय धोके आणि मध्यवर्ती बँकांची खरेदी यामुळे सोन्याचे भाव २०२५ मध्ये उच्च पातळीवर राहण्याची शक्यता आहे.
- संधी: पुढील १२ ते १८ महिन्यांसाठी सोन्यात तेजी (Bullish) राहण्याची शक्यता असल्याने नफ्याच्या संधी आहेत.
- सल्ला: गुंतवणूकदारांनी सोन्यामध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी सोन्याच्या भविष्यातील किमतीचे मूल्यांकन करून, आर्थिक धोरण आणि जागतिक घडामोडींवर बारकाईने लक्ष ठेवले पाहिजे. सोन्याची खरेदी ईटीएफ (ETF) स्वरूपात करणे एक चांगला आणि सुरक्षित पर्याय मानला जातो.
